Μπόλεκ και Λόλεκ: Η βουβή σειρά κινουμένων σχεδίων που μεγάλωσε γενιές και γενιές

Η σειρά πήρε τον τίτλο της από μια πολωνική ταινία του 1936. Δημιουργός και σκηνοθέτης της ήταν ο Βλαντίσλαβ Νεχρεμπέτσκι (Władysław Nehrebecki). Οι σχεδιαστές των δυο ηρώων, ήταν οι Άλφρεντ Λέβικ (Alfred Ledwig) και Λέζεκ Λόρεκ (Leszek Lorek), ενώ η μουσική γράφτηκε από τον Βάλντεμαρ Καζανέτσκι (Waldemar Kazanecki). Ήταν μια παραγωγή των Στούντιο Κινουμένων Σχεδίων του Bielsko-Biała.

Οι κεντρικοί ήρωες είναι δυο αγοpάκια περίπου δέκα ετών: ο κοντός και λίγο χαζός Λόλεκ και ο ψηλός και νευρικός Μπόλεκ. Από το 1973 στην παρέα προστέθηκε και η φίλη τους Τόλα. Επίσης σε τουλάχιστον ένα επεισόδιο, εμφανίζεται ο ήρωας της παράλληλης πολωνικής σειράς κινουμένων σχεδίων, Ρεξ, όπως και οι Μπόλεκ και Λόλεκ εμφανίζονται εκεί.

Τα επεισόδια μέχρι το 1980 δεν έχουν διαλόγους, πάρα μόνο επιφωνήματα και ηχητικά εφέ (κάτι που συνέβαλε στη διεθνή επιτυχία της σειράς), ενώ το σχέδιο είναι απλό αλλά πολύ παραστατικό. Οι περιπέτειες των Μπόλεκ και Λόλεκ προβάλλουν ιδέες όπως η φιλία, η αλληλεγγύη, τα ταξίδια, ο αθλητισμός, με δόσεις περιπέτειας και χιούμορ.

Πότε ξεκίνησε η σειρά και πόσο κράτησε

Η σειρά ξεκίνησε το 1963 στην πολωνική τηλεόραση. Η παραγωγή της συνεχίστηκε για 23 χρόνια, μέχρι το 1986. Συνολικά παράχθηκαν γύρω στα 160 επεισόδια και δυο ταινίες μεγάλου μήκους: Το μεγάλο ταξίδι του Μπόλεκ και του Λόλεκ (1977) (μονταρισμένο από παλιότερα επεισόδια) και Ο Μπόλεκ και ο Λόλεκ στην Άγρια Δύση (1986).

Το 1986 επίσης δημιουργήθηκαν και δυο ακόμα ταινίες μεγάλου μήκους, συρραφή παλιότερων επεισοδίων. Τελευταία, τα επεισόδια της σειράς κυκλοφορούν σε DVD στο εξωτερικό, ενώ στη χώρα τους οι Μπόλεκ και Λόλεκ (που θεωρούνται “εθνικοί ήρωες κινουμένων σχεδίων”) εμφανίστηκαν σε εκπαιδευτικά φιλμ, κυκλοφόρησαν σε κούκλες, βιβλία, επιτραπέζια παιχνίδια και παιχνίδια για υπολογιστές. Η σειρά και οι δημιουργοί της βραβεύτηκαν πολλές φορές στη χώρα τους και το εξωτερικό.

Υπήρξε παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων

Το 2006 οι κάτοχοι των πνευματικών δικαιωμάτων κατέθεσαν αγωγή για παράνομη χρήση εικόνων από Γερμανούς ομοφυλόφιλους, με σκοπό να ενθαρρύνουν συμπατριώτες τους να συμμετάσχουν στο Pride Parade της Βαρσοβίας.

Το εξώφυλλο του περιοδικού που ξεσήκωσε αντιδράσεις στην πόλη όπου δημιουργήθηκαν οι χαρακτήρες:

Οι κάτοχοι των πνευματικών δικαιωμάτων, Alfred Ledwig, Władysław Nehrebecki και Leszek Lorek, δήλωσαν προσβεβλημένοι όταν είδαν τις φιγούρες στο εξώφυλλο του γερμανικού περιοδικού Siegessäule, χωρίς την άδειά τους.

Η άποψη του δημιουργού

Ο Nehrebecki έλεγε σε συνέντευξη εκείνη την εποχή ότι «το πιο σημαντικό πράγμα για μένα είναι ότι τα παιδιά χρησιμοποιήθηκαν για τους σκοπούς που δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται, δηλαδή για την προώθηση ιδεών και οργανώσεων».

Στην πόλη όπου δημιουργήθηκαν οι ήρωες, Bielsko-Biała, οι κάτοικοι συγκέντρωσαν υπογραφές και διαμαρτυρήθηκαν για τη χρήση των Μπόλεκ και Λόλεκ στην εικόνα.

Η δίκη κράτησε δύο χρόνια και έγινε στο Βερολίνο. Οι ιδιοκτήτες του περιοδικού στήριξαν την υπερασπιστική γραμμή τους στο γεγονός ότι το 2005 ο πρόεδρος της Βαρσοβίας, Λεχ Κατσίνσκι, απαγόρευσε την οργάνωση της Pride Parade κι έκαναν λόγο για άνιση μεταχείριση των ομοφυλόφιλων.

Η απόφαση του δικαστηρίου

Το δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα, καθώς το αντικείμενο της διαφοράς ήταν η παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στην εικόνα των Μπόλεκ και Λόλεκ και όχι στην υποτιθέμενη άδικη μεταχείριση των ομοφυλοφιλικών μειονοτήτων.

Η απόφαση του δικαστηρίου καθυστέρησε λόγω των γερμανικών πολύπλοκων διαδικασιών. Όμως, οι δικαστές αποφάνθηκαν υπέρ των κατόχων των πνευματικών δικαιωμάτων.

Υποχρέωσαν τους ιδιοκτήτες του περιοδικού να καταβάλουν 4.000 ευρώ ως αποζημίωση και να δημοσιεύσουν επίσημη απολογία στις σελίδες του περιοδικού.

Πηγή