Όταν η Αθήνα είχε ποτάμι. 20 φωτογραφίες ενός κόσμου που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν

Ανεβαίνοντας στον Λυκαβηττό, φτάνεις έξω από το θρυλικό του θέατρο. Από εκεί προχωράς λίγο ακόμα και με περπάτημα πέντε λεπτών οδηγείσαι στο πιο ψηλό του σημείο, στο εκκλησάκι που φιγουράρει στην κορυφή, στον ναό του Αγίου Γεωργίου που καθημερινά συγκεντρώνει στο μικρό του προαύλιο, παρέες, ζευγαράκια και τουρίστες.

Το μάτι αντικρίζει περιμετρικά το μεγαλύτερο μέρος του λεκανοπεδίου, ασφυκτικά κτισμένο. Μόνη διέξοδος διαφυγής, οι λόφοι, τα βουνά και η θάλασσα στο βάθος.

Μέσα σε 100 και κάτι χρόνια η Αθήνα χτίστηκε ασφυκτικά χωρίς να υπάρχει σωστή δόμηση και με τα ποτάμια της να μπαζώνονται κόντρα στα όσα προβλέπει από μόνη της η φύση. Πρόχειρες κατασκευές και κυρίως, κακή συντήρηση. Πλέον, κάθε φορά που βρέχει προσευχόμαστε να μην θρηνήσουμε θύματα, και αυτό δεν είναι υπερβολή. Το ίδρυμα Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών έχει πολλάκις τονίσει ότι έχουν φράξει οι πανάρχαιοι δρόμοι διαφυγής του νερού και δεν έχουν δημιουργηθεί καινούργιοι.

Απόρροια των παραπάνω, οι πλημμύρες. Έχουμε συνηθίσει να λέμε βέβαια πως η Αθήνα είναι μια όμορφη πόλη μέσα στην ασχήμια της. Σαν να μισείς να την αγαπάς και αντιστρόφως. Είναι μια όμορφη πόλη γιατί έχει τη θάλασσα, έχει την Πλάκα, έχει τις γειτονιές της, έχει τις βραδιές και τους ιδιαίτερους ανθρώπους της που όταν δεν χάνονται μέσα στους φρενήρεις ρυθμούς της καθημερινότητας, ξέρουν να περνούν καλά σε αυτό το αστικό τοπίο.

Παρόλα αυτά, κάθε φορά που βλέπουμε φωτογραφίες του παρελθόντος σκεφτόμαστε πόσο πιο ανθρώπινη θα μπορούσε να είναι αυτή η πόλη αν είχαν διατηρηθεί τα ποτάμια και τα ρέματα, αν υπήρχαν πάρκα, αν υπήρχε πρόβλεψη για να μην πλημμυρίζουμε τις λίγες μέρες του χρόνου που βρέχει. Γιατί εδώ έχει πάντα ήλιο που λέει το τραγούδι και αυτό μας κάνει χαρούμενους, αλλά θα ήμασταν ακόμη πιο χαρούμενοι αν ζούσαμε σε ένα σύγχρονο άστυ που θα περιείχε και ανοιχτά τοπία όπως αυτά που μπορείτε να δείτε παρακάτω.

Θα κάνουμε μια σύντομη αναδρομή σε άλλες εποχές, μέσα από 20 καρέ. Για να γνωρίσουμε εικόνες που δεν ξέρουμε και να σκεφτούμε τί θα μπορούσαμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο περνούμε τον περισσότερο χρόνο της καθημερινής ζωής μας. Μέσα από τις παρακάτω φωτογραφίες μπορεί να δει κανείς πώς χτίστηκε το Καλλιμάρμαρο, αλλά και πώς άλλαξαν γειτονιές σαν το Παγκράτι που σήμερα έχουν γίνει «στέκια».

Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του πανεπιστημίου της Κολωνίας  iDAI και δημοσιεύονται με την άδεια της συλλέκτριας φωτογραφιών, Λίζας Κουτσαπλή από την προσωπική της σελίδα στο Facebook,  Liza’s Photographic Archive of Greece – Φωτογραφικά άλμπουμ της Ελλάδας:

Τα καρέ είναι από τις αρχές του 1900, μέχρι το 1942.

-Άποψη από το Παγκράτι, και μπροστά φαίνονται τα ερείπια του ναού του Σταυρωμένου Πέτρου, στα θεμέλια του οποίου κτίστηκε ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, ημερομηνία άγνωστη:

-Άποψη της Ακρόπολης, μάλλον από το Θησείο, περίπου 1922:

-Άποψη του Λυκαβηττού και ο Ιλισσός:

-Άποψη του Παναθηναϊκού Σταδίου, πριν την κατασκευή του:

-Γλυφάδα, 1942, φωτογράφος Walther Wrede:

-Άποψη από Καισαριανή προς Τουρκοβούνια, φωτογράφος Walter Hege, περίπου 1928-1929:

-Τράχωνες, ή όπως ονομάζεται σήμερα Άλιμος, 1929:

-Πειραιάς, τα αρχαία τείχη, 1907:

-Αστεροσκοπείο, 1906:

-Πύλη του Αδριανού, ημερομηνία άγνωστη:

-Πανδρόσου, ημερομηνία άγνωστη:

-Άποψη Λυκαβηττού, ημερομηνία άγνωστη:

-Μερική άποψη από την Ακρόπολη, ημερομηνία άγνωστη:

-Άποψη του Αστεροσκοπείου και τα Προπύλαια στην Ακρόπολη, ημερομηνία άγνωστη:

-Ο ναός της Απτέρου Νίκης, ημερομηνία άγνωστη:

-Ο ναός των Αγίων Θεοδώρων και η οδός Ευριπίδου, 1904:

-Οδός Αθηνάς, στην αγορά, ημερομηνία άγνωστη:

-Πλάκα, 1904:

-Αθήνα, Πλάκα, το Ωρολόγιο του Κυρρήστου ή Πύργος των Ανέμων ή Αέρηδες, 1895:

-Στην Ακρόπολη, 1927:

Πηγή