Τι πρέπει να κάνουμε; Απαντά ο ψυχοθεραπευτής π. Φιλόθεος Φάρος

Πιστεύω ότι η αιτία είναι η επικράτηση ενός «ήθους» το οποίο εκτός του ότι είναι παραπλανητικό και δυσλειτουργικό, δημιούργησε συγκεκριμένες πεποιθήσεις στους ανθρώπους για το ποιες είναι δήθεν οι πραγματικές τους ανάγκες και πώς δήθεν θα είναι η ζωή τους καλύτερη. Κυρίως, επικράτησε η εντύπωση ότι η πραγματική ανάγκη του ανθρώπου είναι να επιδιώκει το ατομικό του συμφέρον και όχι το κοινό.

Αυτή η πεποίθηση, όμως, είναι παραπλανητική και αντίκειται προς την πραγματικότητα, αφού ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει πολύ καλύτερα όταν αποδεχθεί μια ισορροπία μεταξύ ατομικού και κοινού συμφέροντος. Άλλωστε ο κόσμος έχει μια ενότητα. Όταν κάποιος εξασφαλίσει τη μερίδα του λέοντος για τον εαυτό του ενώ κάποιοι άλλοι υστερούν, δεν θα μπορέσει να χαρεί τελικά αυτό που εξασφάλισε για τον ίδιο τον εαυτό του! Κι αυτό, γιατί, μπορεί να περνά καλά με την οικογένειά του, με τις σχέσεις του, αλλά αν οι υπόλοιποι στον περίγυρό του δεν είναι καλά, τελικά η δική του ευτυχία θα επηρεαστεί αναλόγως.

Αυτή η πεποίθηση λοιπόν που κυριάρχησε τα τελευταία 40-50 χρόνια (δεν ξέρω ακριβώς πόσα χρόνια και δεν θα αναφερθώ στο πώς επικράτησε επειδή αφορά μια ολόκληρη ιστορική πραγματικότητα η οποία μπορεί να μας εμπλέξει και στην πολιτική, πράγμα που δεν θα μας βοηθήσει καθόλου) παραπλάνησε τον σύγχρονο άνθρωπο ώστε να πιστεύει ότι είναι κερδισμένος όταν επιδιώκει το ατομικό συμφέρον, καταπατώντας πολύ συχνά -όχι μόνο αγνοώντας- το συμφέρον των άλλων.

Το δεύτερο που επικράτησε, που έχει να κάνει γενικότερα με τον δυτικό πολιτισμό, είναι ότι οι υλικές ανέσεις είναι αυτές που κυρίως χρειάζεται ο άνθρωπος για να ζήσει. Οπωσδήποτε έχουν και υλικές ανάγκες οι άνθρωποι, αλλά οι πραγματικές υλικές τους ανάγκες είναι περιορισμένες.

Ο άνθρωπος για να ζήσει χρειάζεται κάτι πολύ πενιχρό. Πριν από λίγο καιρό για παράδειγμα, ήμουν στην κεντρική αγορά και με ρώτησαν από κάποιον ραδιοφωνικό σταθμό έκαναν ρεπορτάζ, τι ψώνισα και αν βρίσκω την αγορά καλή σε σχέση με πέρυσι αλλά και πώς με έχει επηρεάσει η κρίση. Τους είπα «Κοιτάξτε, εγώ έχω ψωνίσει μισό κιλό καρότα, μισό κιλό σέλερι, δυο-τρεις πατάτες, και δυο κολοκυθάκια με τα οποία θα κάνω μια χορτόσουπα που θα μου εξασφαλίσει τέσσερις μερίδες. Θα είναι πολύ υγιεινό φαγητό, πολύ εύγευστο, και θα μου έχει στοιχίσει μόνο τρία ευρώ!».

Ο καθένας μπορεί, λοιπόν, να ζήσει θαυμάσια χωρίς π.χ. μία φεράρι, χωρίς να έχει βίλα στα βόρεια προάστια και χωρίς να φοράει επώνυμα ρούχα, αλλά δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να καλυφθούν οι συναισθηματικές και οι πνευματικές του ανάγκες.

Το τρίτο που έχει επικρατήσει και δεν είναι λειτουργικό, είναι ότι η επιδίωξη του ανθρώπου θα πρέπει να είναι το υλικό κέρδος. Αυτό δεν το υποστηρίζουν μόνο οι καπιταλιστικές ιδεολογίες αλλά και οι σοσιαλιστικές. Για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος τι μπορεί να αποκομίσει από την εργασία του; Κέρδος λένε. Χρήματα. Δεν διαφέρουν λοιπόν οι αντιλήψεις ως προς αυτό.

Όλοι μας προτείνουν σαν τρόπο κάλυψης των αναγκών το κέρδος! Κανείς δε μας λέει για κάποιες άλλες σημαντικές ανάγκες του ανθρώπου. Για παράδειγμα, ένας εκπαιδευτικός τί περιμένει να πάρει για την προσφορά του στην εκπαίδευση; Κέρδος!

Δεν φαίνεται να περνάει από κανενός το μυαλό ότι υπάρχει κάτι άλλο, που μπορεί να αποκομίσει ο εργαζόμενος στην εκπαίδευση αλλά και ο εργαζόμενος γενικά. Και επιμένουν όλοι «Τί μπορεί να αποκομίσει από την εργασία του; Κέρδος!».

Ενώ στην πραγματικότητα υπάρχει μια ανάγκη πολύ σημαντικότερη από αυτό που θα μου εξασφαλίσει τα τρία ευρώ με τα οποία μπορώ να φτιάξω μια χορτόσουπα καλύπτοντας τις πραγματικές μου ανάγκες και όχι τις πλασματικές. Γιατί αυτές οι υπερβολικές υλικές ανάγκες όταν ικανοποιηθούν είναι και καταστροφικές: π.χ. το πολυτελές φαγητό μπορεί να δώσει μια πολύ σύντομη προσωρινή απόλαυση για 10-15 λεπτά, μετά όμως θα έχει κόστος την άμεση δυσφορία και μακροχρόνια την καταστροφή της υγείας.

Αντιθέτως, μία άλλη πάρα πολύ σημαντική ανάγκη που έχει ο άνθρωπος είναι εκείνη της δημιουργίας που δεν αποτιμάται σε υλικό κέδρος. Και πιο συγκεκριμένα μπορεί να συμβεί π.χ. σε έναν εκπαιδευτικό, ο οποίος καλείται να γίνει πυγμαλίων και να συμβάλλει με δημιουργικότητα και έμπνευση για τους νεώτερους, στη διαμόρφωση προσωπικοτήτων οι οποίοι θα είναι υγιείς και θα έχουν ποιότητα ζωής.

Και κάποια στιγμή ένας τέτοιος εκπαιδευτικός μπορεί να περπατά στο δρόμο και να τον σταματήσει ένας παλιός μαθητής του, να τον χαιρετήσει και να του πει «Κύριε τάδε, εσείς σαν καθηγητής μου πριν από 20 χρόνια μου είπατε δυο λόγια που σημάδεψαν τη ζωή μου και την ποιότητα της». Αυτού του είδους την ικανοποίηση έχει ανάγκη βασικά ο άνθρωπος πέραν του υλικού κέρδους.

Αυτά όλα τα έχει διαστρεβλώσει αυτό το επικρατούν ήθος και μας οδηγεί και σαν άτομα, αλλά και σαν κοινωνία σε έναν ολέθριο δρόμο, σε μια ζωή ταλαιπωρίας, βασάνων με χαμηλή ποιότητα και καθόλου πληρότητα.

Αυτό που απαιτείται λοιπόν, είναι η αλλαγή ήθους. Και πώς θα γίνει αυτό; Δεν θα γίνει, φυσικά, με έναν τρόπο ολοκληρωτικό, δηλαδή με εξαγγελίες κάποιων μέτρων από μια κυβέρνηση η οποία θα αναλάβει να αλλάξει τα δεδομένα. Εγώ που είμαι 80 χρονών ακούω παρόμοια πράγματα από παιδάκι, που άρχισα να καταλαβαίνω, για όλα αυτά που πρέπει να «αλλάξουν» και διαρκώς τελικά βλέπουμε την ίδια μιζέρια, και ανθρώπους να λένε συνεχώς ότι «η ζωή μας είναι φρικτή!».

Η προσέγγιση λοιπόν της λύσης με κάποιον μεγαλομανιακό τρόπο είναι παιδαριώδης. Η αντίληψη ότι η αλλαγή θα έρθει με κάποια διατάγματα είναι νηπιακή. Η αλλαγή αντίθετα, γίνεται στον κάθε άνθρωπο που διαλέγει να αλλάξει το σύστημα αξιών του, και αυτόματα και άμεσα βρίσκει και πληρότητα και ποιότητα στη ζωή του.

Δεν χρειάζεται να περιμένει να ενεργοποιηθούν νομοθετικά διατάγματα και νόμοι ή συντάγματα. Άμεσα κατακτάται η αλλαγή. Και δεν την κατακτά μόνο ο ίδιος για τη ζωή του αλλά την ακτινοβολεί και στο περιβάλλον του.

Αυτός, είναι ο καλύτερος τρόπος να συμβάλεις στη βελτίωση της ποιότητας ζωής της κοινωνίας! Όχι με τις μεγάλες ιδέες που ακούμε να λένε όλοι αυτοί που εμφανίζονται συνέχεια στην τηλεόραση και λένε λένε λένε, όλες αυτές τις εξυπνάδες, αλλά που τελικά είναι μεγαλομανιακά λόγια.

Συμβάλλει πραγματικά στη βελτίωση της κοινωνίας βελτιώνοντας τη δική σου ποιότητα! Ένας άνθρωπος ο οποίος σκέφτεται μόνο τον εαυτούλη του, που ποδοπατεί οτιδήποτε και οποιονδήποτε για να εξασφαλίσει τάχα το ατομικό του συμφέρον καταφέρνει το εντελώς αντίθετο.

Αν αντ’ αυτού δούμε γύρω μας κάποιον που έχει διαφορετικό σύστημα αξιών, αυτόματα θα μας επηρεάσει και θα μας δείξει έναν άλλο δρόμο.

Έτσι γίνονται οι αλλαγές, και όχι με μεγαλόστομους λόγους που ακούμε διαρκώς στις τηλεοράσεις, τις εφημερίδες ή τα βιβλία.

Ρωτάει ένας προφήτης το Θεό, πόσοι δίκαιοι άνθρωποι πρέπει να υπάρχουν σε μια πόλη για να μην καταστραφεί; «10» απαντά εκείνος. Αυτοί οι δέκα συντελούν εκείνη τη μικρή μαγιά ανθρώπων που έχουν υιοθετήσει αυτή την ισορροπία μεταξύ ατομικού και κοινού συμφέροντος και μεταξύ πνευματικών και υλικών αξιών. Και δέκα τέτοιοι άνθρωποι είναι αρκετοί για να μην καταστραφεί μια κοινωνία.

Πηγή: tvxs.gr